ఉదంకుడి కథ - 1

"వింటే భారతం వినాలి, తింటే గారలే తినాలి"

మొన్న సంక్రాంతి పండక్కి ఎంచక్కా గారెలు తినడం అయింది! భారతం వినాలంటే ఏ మల్లాదివారో చెపుతూంటేనే వినాలి. వారి భారత ప్రవచనాలు సీడీలుగా వచ్చాయో లేదో తెలీదు, వెతకాలి. అసలు భారతమే "వినిపించబడింది". ఒక్క భారతమనేవి, రామాయణమూ, అష్టాదశ పురాణాలూ కూడా ఎవరో ఎవరికో వినిపించినవే కదా. పూర్వం కావ్యాలు కూడా ఇలా ఒకరు చెపితే పదిమంది వినడమే కాని చదవడం తక్కువే. ఆధునిక కాలంలో చదివే పద్ధతి బాగా వ్యాపించి వినిపించే పద్ధతి వెనకబడింది. టీవీ ఛానళ్ళ ధర్మవా అని అది మళ్ళీ ముందుకొస్తోంది. సరే, అందాకా పుస్తకంలో మల్లిన నరసింహారావుగారు చేస్తున్న మహాభారత పరిచయం చదువుకోవచ్చు. ఆ స్ఫూర్తితోనే భారతంలోని ఉపాఖ్యానాలని మరింత వివరంగా పరిచయం చెయ్యాలనే ఊహ కలిగింది. ఎంతదాకా సాగుతుందో చూడాలి మరి!

భారతంలో అసలు కథతో బాటు కొసరు కథలు మధ్యమధ్యలో చాలానే వస్తాయి. వీటినే ఆఖ్యానకాలని, ఉపాఖ్యానాలని అంటారు. అసలు, భారతం మొదలవ్వడమే ఈ కొసరు కథలతో మొదలవుతుంది. అందులో మొదటగా వచ్చే కథ ఉదంకుడి కథ. అసలు భారతం కథని వైశంపాయనుడు జనమేజయునికి సర్పయాగం సందర్భంలో చెప్తాడు. జనమేజయుడు పరీక్షిత్తు కొడుకు, అంటే అర్జునుడికి స్వయానా మునిమనవడన్న మాట. జనమేజయుడు సర్పయాగం ఎందుకు చేసేడు అన్నదానికి కారణం ఉదంకుడి కథలో దొరుకుతుంది. ఆ రకంగా భారత కథ చెప్పబడడానికి మూల బీజం ఉదంకుడి కథ! ఈ కథంతా సౌతి (సూతుని కుమారుడు) శౌనకాది మునులకు చెప్తాడు. ఈ ఉదంకుడి కథ చాలా చిత్ర విచిత్రమైనది. పక్కా జానపద సినిమాలాగా ఉంటుంది! సంస్కృత మహాభారతంలో ఇది చాలా పెద్దదిగానే ఉంటుంది కాని నన్నయ్యగారు అనవసరమైన విషయాలని ఎడిట్ చేసి స్థూలంగా సొంపుగా మనకి చెప్పారు. ఒక విశేషం ఏవిటంటే, సంస్కృతంలో ఇది చాలా వరకు గద్యంలోనే సాగుతుంది. కాని తెలుగులో ఎక్కువ పద్యాలలో సాగుతుంది. అంతే కాదు ఎన్నో సొగసైన, ప్రసిద్ధమైన పద్యాలిందులో ఉన్నాయి.

సరే, ఇక అసలు కథలోకి ప్రవేశిస్తే... అననగనగా ఉదంకుడనే (ఉతంకుడని కూడా అంటారు) ముని ఉన్నాడు. అతను పైలముని శిష్యుడు (సంస్కృత భారతంలో వేద ముని శిష్యుడని ఉంది). అతడెలాంటి వాడంటే,

పంకజభవ సన్నిభు డఘ
పంక క్షాళన మహా తపస్సలిలు డనా
తంక మతి పైలశిష్యు డు
తంకుండను మునివరుండు తద్దయు భక్తిన్

పంకజభవుడంటే బ్రహ్మ కదా. అతని సన్నిభుడు అంటే బ్రహ్మవంటి వాడు (బ్రహ్మచారి) అని అర్థం. పాపమనే (అఘము) బుఱదని (పంకము) కడిగి వేయగల (క్షాళన) మహాతప్పస్సనే నీరు కలవాడు. ఎలాంటి శంకలూ లేని మనసు కలవాడు. ఎంతో భక్తితో పైలముని దగ్గర శిష్యుడిగా ఉన్నాడు. అపరిమిత నిష్ఠాపరుడై గురువుగారికి పరిచర్యలు చేస్తూ, అణిమాది అష్టసిద్ధులతో కూడిన జ్ఞానాన్ని సంపాదించాడు.

విద్య పూర్తయిన తర్వాత గురుదక్షిణ చెల్లించడం అప్పటి ఆనవాయితీ కనక గురువుగారి దగ్గరకి వెళ్ళి ఏ గురుదక్షిణ సమర్పించుకోవాలని అడుగుతాడు. ఆ గురువుగారు, నాకేం అక్కరలేదు కాని నా భార్యకి ఏమైనా అవసరమేమో కనుక్కోమంటాడు. ఆ గురుపత్ని ఉదంకుడిని ఒక వింతైన దక్షిణ కోరుకుంటుంది. పౌష్యుడనే రాజుంటాడు. అతని భార్య కుండలాలు ఒక నాలుగురోజుల్లో తనకి తెచ్చి యిమ్మని అడుగుతుంది. ఆ కుండాలాలకి ఏం మహిమ ఉందో మరి! సరే గురుపత్ని కోఱిక చెల్లించడానికి ఉదంకుడు బయలుదేరుతాడు. అడవి మార్గంలో వెళుతూ ఉంటే మధ్యలో మహోక్షాన్ని (పెద్ద ఎద్దు) ఎక్కి ఉన్న ఒక దివ్యపురుషుడు దర్శనమిస్తాడు. కనిపించి, ఆ వృషభ గోమయాన్ని (పేడని) భుజిస్తే, బయలుదేరిన కార్యం సఫలమవుతుందని చెపుతాడు. ఎవరా దివ్యపురుషుడు అన్నది ప్రస్తుతానికి సస్పెన్స్. :-) భారతం చదివే పాఠకుడికీ తెలియదు, ఉదంకుడికి కూడా తెలియదు. అయినా అతడు దివ్యపురుషుడిలా కనిపిస్తున్నాడు కాబట్టి, అతను చెప్పినట్టు చేస్తే తన కార్యం సఫలమవుతుందని నమ్మి, ఉదంకుడు ఆ గోమయాన్ని తిని గబగబా పౌష్యుని దగ్గరకి వెళతాడు. వెళ్ళి ఆ రాజుతో వచ్చిన విషయం ఇలా చెప్తాడు:

ఏను గుర్వర్థ మర్థినై మానవేశ!
కడగి వచ్చితి నిపుడు నీ కడకు వేడ్క
దండితారాతి! నీ దేవి కుండలమ్ము
లిమ్ము నా పూన్కి యిది సఫలమ్ము గాగ

గురువుగారి కార్యమై నీ దగ్గరకి అర్థినై వచ్చాను. నీ భార్య కుండలాలు ఇచ్చి నా ప్రయత్నాన్ని సఫలం చెయ్యమని కోరుతాడు. ఇక్కడున్న "గుర్వర్థ మర్థి" అనేది కాళిదాసు ప్రయోగం. వరతంతు ముని శిష్యుడు రఘు మహారాజును గురుదక్షిణ అడిగిన సందర్భంలో అతను కూర్చిన పదం. నన్నయ్య సరిగ్గా అలాంటి సందర్భంలోనే ఆ పదాన్ని తిరిగి ప్రయోగించడం కాళీదాసుమీదున్న గౌరవాన్ని ప్రకటించడానికే అయ్యుంటుంది! ఈ పద్యంలో నాలుగు పాదాల్లోనూ ప్రాస యతినే ప్రయోగించడం గమనించండి. నన్నయ్య సాధారణంగా ఎప్పుడూ, ఒక పాదంలో ప్రాసయతి వాడితే ఆ పద్యం అన్ని పాదాల్లోనూ ప్రాసయతినే వాడతారు.

ఈ పౌష్యుడు కూడా ఆ ముని శిష్యుడే. ఆ మహానుభావునికి వినియోగపడితే అంతకన్నా భాగ్యమేముంది తప్పకుండా తీసుకొమ్మంటాడు. మామూలుగా అయితే సేవకుడిని పంపించో, లేదా స్వయంగా వెళ్ళో భార్య దగ్గరనుండి ఆ కుండలాలని తీసుకువచ్చి ఉదంకుడికి ఇవ్వాలి. కాని ఈ రాజొక తిరకాసు పెడతాడు. ఉదంకుణ్ణే తన భార్య వద్దకు వెళ్ళి స్వయంగా అడిగి తీసుకోమంటాడు! ఉదంకుడు సరేనని అంతఃపురంలోకి వెళతాడు. వెళ్ళి చూస్తే అక్కడ మహారాణి కనిపించదు! అంతటా వెతికినా ఎక్కడా ఉదంకుడికి కనిపించదు. ఇంకేం చేస్తాడు. తిరిగి పౌష్యుడి దగ్గరకి వచ్చి జరిగింది చెప్పి, నువ్వే ఆ కుండలాలని తెప్పించి ఇప్పించని కోరుకుంటాడు.

పౌష్యుడి భార్య ఉదంకుడికి ఎందుకు కనిపించ లేదు? ఆ రాణి అంతఃపురంలోనే ఉందా లేదా? ఆ కుండలాలని రాజు ఇప్పిస్తాడా లేదా ఉదంకుడే తీసుకుంటాడా? ఇదంతా వచ్చే టపాలో చూద్దాం! కాస్త సస్పెన్సు ఉండకపోతే ఎలా.:-)